Wat me aardig begint te irriteren, is het gemak waarmee mensen zonder verstand van zaken een enorme blaaskaakmening te berde brengen. Pas nog moest ik iemand aanhoren die zeker wist dat vroeger in de kolonie elke KNIL-man die een verhouding had met een inheemse vrouw, haar altijd uitbuitte en misbruikte, dus feitelijk was het een soort van slavernij.
Domheid fascineert, een minuut of wat. Daarna besef je dat er geen beginnen aan is, want hoe kun je iemand die kleurenblind is het verschil uitleggen tussen groen en blauw? Toch probeerde ik het, wat van mij weer dom was.
Romantiek in de koloniale tijd is verdacht in onze maatschappelijke discussies over het koloniale verleden. Niks uit die tijd mag goed of lief zijn geweest, ook al waren er nog zoveel mensen die elkaar vonden en trouw bleven, tientallen jaren lang en zonder de rommel van Valentijnspullen die er nu aan te pas moeten komen.
Ik ken heel wat waargebeurde liefdesverhalen uit Indië die om te smelten zijn, zo romantisch. Piet ziet Djemini. Zij ziet hem. Moeilijkheden. Overwonnen. Ze trouwen. Kinderen. Er is een foto waarop het hele gezin in een tuin zit, Piet als een gelukkig man met zijn samengestelde familie om zich heen, van alle leeftijden, Hollands, Indisch, Indonesisch door elkaar heen. Dat je weet: zó kan de liefde zijn. Er zijn meer romantische verhalen, met in de hoofdrollen een militaire man en een inheemse vrouw. Hun kinderen en kleinkinderen weten nóg hoe ze elkaar konden aankijken.
Als ik dit verhaal vertel tijdens een lezing, staat er elke keer iemand op die een betoog begint met “Of ik wel weet dat” en dan komt er een duister verhaal over zowat slavernij enzovoort enzovoort. Hoe raar is dat toch. Ik spreek over ballonnen en een toehoorder is woest omdat ik het niet over slingers heb. Meestal luister ik kort voor de beleefdheid en dan buig ik het verhaal af met een: “Dat neem ik mee.” Waarheen, zeg ik er niet bij. Dat is óók beleefd.
Van de weeromstuit groeit het rebelse gehalte van mijn karakter. Tegenspreken waar het kan, wijzen op romantiek in Indië die aanwezig was in kampongs en kazernes, en in februari zeg ik er voor de actualiteit dan bij dat er voor ware romantiek geen Valentijnskaart aan te pas hoefde te komen. U heeft geen idee hoe snel mensen dáárvan op tilt slaan.
(Deze column verscheen eerder op Dagblad070.nl)